"Finansal Bağımsızlık", tanımı gereği, herhangi bir işte çalışmak zorunda kalmadan ve alıştığımız yaşam kalitesinden ödün vermeden hayatımızı idame ettirebilmektir.
Tabii ki istediğimiz birikim seviyesine ulaştıktan sonra boş durmayacağız; yapmaktan hoşlandığımız işlerde çalışabilir, inandığımız projelerde yer alabilir veya kendi işimizi kurabiliriz.
Fakat öncelikli amacımız, herhangi bir işte çalışmadan geçinebilmemizi sağlayacak birikimi yapmaktır. Peki burada şu sorular geliyor aklımıza?
- Aylık giderlerimizi karşılamak için ne kadarlık bir birikime sahip olmalıyım?
- Birikimimi, aylık giderlerimi karşılamak için, nasıl yönetmeliyim?
- Ne tür riskler beni bu finansal bağımsızlıktan koparabilir?
Şimdi gelin bu sorulara
cevap bulalım.
Aylık giderlerimizi karşılamak için ne kadarlık bir birikime sahip olmalıyım?
Bu soruya cevap verebilmek için iki girdiyi bilmek gerekiyor:
1) Aylık giderleriniz ne kadar?
2) Ne kadar süre ile (kaç yıl boyunca) her ay bu miktarda giderinizin olacağını düşünüyorsunuz?
1. sorunun cevabını verirken son 1-2 yıldaki aylık giderlerinizin ortalamasını hesaplayın. Bunun üzerine %20 "beklenmedik durumlar" için risk bütçesi ekleyin. Yani aylık ortalama 5000 TL gideriniz varsa, 1000 TL'de risk bütçesi ekleyin; yani en az 6000 TL.
Yine 1. sorunun cevabını düşünürken, öngörebildiğiniz kadar uzak geleceği düşünerek, ne tür ek harcamalarınızın olacağını da listeleyin. Örnek olarak:
- Senede 2 defa tatile gitmek,
- Çocukların bilgisayar benzeri ihtiyaçları,
- Araba değiştirme,
- Çocukların düğün masrafları,
gibi.
Bu tür masraflar için ayrı bir bütçe oluşturup, onların parasını ayrıca yönetmeyi de seçebilirsiniz. Örneğin çalışmayı bırakmadan önce "Finansal Bağımsızlık Bütçesi"ne birikim yaparken, "Tatil Bütçesi", "Çocukların Geleceği Bütçesi", "Beklenmedik Durumlar Bütçesi" gibi bütçelere de birikim yapabilirsiniz.
Eğer ayrı birer bütçe oluşturmadıysanız, o halde bunları aylık giderlerinize dahil etmeniz gerekecektir. Bu durumda, bu masrafların senelik olanlarını 12'ye bölün ve yukarıda hesapladığınız tutara ekleyin. Örneğimizde 6000 TL bulmuştuk. Senede 2 defa tatil masrafı da toplam 24bin TL dersek, aylık ihtiyacımız 8000 TL'yi bulur.
Diğer uzun dönemli harcamalarınızın tutarlarını, harcamayı yapmayı düşündüğünüz tarihe kadar olan sürenin ay değerine bölün. Yani Bir çocuğunuzun düğününü tahminen 7 yıl sonra yapacaksanız, 7x12 = 84 ay sonra bugünün parasıyla 50bin TL'lik bir harcama yapacağınızı düşünürsek, aylık yaklaşık 600 TL ayırmanız gerektiğini buluruz. Yani 8000 TL + 600 TL = 8600 TL aylık gideriniz oluyor.
Diğer harcamaları da (mümkün olduğu kadar) hesapladıktan sonra aylık 10bin TL gibi bir rakama ulaştığımızı düşünelim. Yani başlangıçta aylık ortalama 5bin TL gideriniz varken, gelecekteki harcamaları da düşünerek 10bin TL'ye ulaştık.
2. sorunun cevabı biraz daha muğlaktır. Her ne kadar %20'lik bir risk bütçesi ayırmış olsak da, her ne kadar gelecekteki büyük harcamalarımızı hesaplamamıza dahil etmiş olsak da beklenmedik durumlar ve sorunlar her zaman karşımıza çıkar. "Zor Zamanlara Hazırlık" başlıklı yazımda bu tür durumlara nasıl hazırlanabileceğimizi anlattığım için burada daha fazla detaya girmeyeceğim.
2. soruya cevap ararken de bu büyük miktarlı harcamaların (öngörebildiğiniz) bitiş tarihini tahmin etmeye çalışın. Örneğin 12 yıl sonra benim artık büyük miktarlı bir harcamam olmaz diyebiliyorsanız, bu çok iyi.
Peki bu soru neden önemli? Eğer 50 milyon TL birikimimiz olsaydı, bu birikimi nasıl yöneteceğimizi kafamıza takmadan yaşadığımız sürece bu birikimden tırtıklayarak harcamalarımızı yapabilirdik. Fakat hiçbirimizde bu kadarlık bir birikim yok; eğer bu kadar birikiminiz varsa, mutlaka tanışalım :)))
Fakat buradaki amacımız, aylık ortalama giderimizi bulduktan sonra, bize her ay asgari bu aylık giderimizi kazandıracak asgari birikim miktarını bulmak.
Örnekle devam edelim. Devam eden satırlarda da yapılan harcamalarda enflasyonu hesaba katmıyorum, çünkü birikimimizi yönetirken asgari getirinin enflasyon kadar olacağını varsayıyorum (enflasyonun üzerinde de nasıl getiri sağlanacağını ayrıca anlattım).
Önümüzdeki 12 yıl boyunca aylık 10 bin TL giderimiz olacağını düşünelim. Hesaplarsak, 12 yıl boyunca cebimizden çıkacak toplam para, 12 yıl x 12 ay x 10 bin TL = 1.440.000 TL olur; yani bizim Finansal Bağımsızlık bütçemizin büyüklüğü budur.
Sonrası için de aylık 8 bin TL giderimizin olacağını varsaydık. 8 bin, 10 bin'den küçük olduğundan ayrıca bir hesap yapmamıza gerek yok.
Yani eğer 1.44 milyon TL'miz varsa, finansal bağımsızlığa ulaşabiliriz gibi görünüyor. Hemen bu hesabın sağlamasını yapalım.
1.44 milyon TL'den hiç getiri sağlamadığımız durumda, 144 ay sonra tüm paramızı bitirmiş oluruz.
|
Kaçıncı Ay? |
Başlangıç Bütçesi |
Aylık Getiri |
Ay Sonu Brüt |
Giderler |
Ay Sonu Net |
|
1 |
1.440.000 |
%0 |
1.440.000 |
-10.000 |
1.430.000 |
|
2 |
1.430.000 |
%0 |
1.430.000 |
-10.000 |
1.420.000 |
|
3 |
1.420.000 |
%0 |
1.420.000 |
-10.000 |
1.410.000 |
|
4 |
1.410.000 |
%0 |
1.410.000 |
-10.000 |
1.400.000 |
|
5 |
1.400.000 |
%0 |
1.400.000 |
-10.000 |
1.390.000 |
|
6 |
1.390.000 |
%0 |
1.390.000 |
-10.000 |
1.380.000 |
|
7 |
1.380.000 |
%0 |
1.380.000 |
-10.000 |
1.370.000 |
|
8 |
1.370.000 |
%0 |
1.370.000 |
-10.000 |
1.360.000 |
|
9 |
1.360.000 |
%0 |
1.360.000 |
-10.000 |
1.350.000 |
|
10 |
1.350.000 |
%0 |
1.350.000 |
-10.000 |
1.340.000 |
|
11 |
1.340.000 |
%0 |
1.340.000 |
-10.000 |
1.330.000 |
|
12 |
1.330.000 |
%0 |
1.330.000 |
-10.000 |
1.320.000 |
|
… |
… |
… |
… |
… |
… |
|
143 |
20.000 |
%0 |
20.000 |
-10.000 |
10.000 |
|
144 |
10.000 |
%0 |
10.000 |
-10.000 |
- |
|
145 |
0 |
%0 |
- |
-10.000 |
- 10.000 |
Fakat eğer 1.44 milyon TL ile her ay (enflasyon çıktıktan sonra) %1 getiri sağlayabildiğimizi düşünürsek (nasıl olduğunu bir sonraki başlıkta anlattım) ve aylık 10 bin TL harcama yaptığımızı varsayarsak:
|
Kaçıncı Ay? |
Başlangıç Bütçesi |
Aylık Getiri |
Ay Sonu Brüt |
Giderler |
Ay Sonu Net |
|
1 |
1.440.000 TL |
%1 |
1.454.400 |
- 10.000 |
1.444.400 TL |
|
2 |
1.444.400 TL |
%1 |
1.458.844 |
- 10.000 |
1.448.844 TL |
|
3 |
1.448.844 TL |
%1 |
1.463.332 |
- 10.000 |
1.453.332 TL |
|
4 |
1.453.332 TL |
%1 |
1.467.866 |
- 10.000 |
1.457.866 TL |
|
5 |
1.457.866 TL |
%1 |
1.472.444 |
- 10.000 |
1.462.444 TL |
|
6 |
1.462.444 TL |
%1 |
1.477.069 |
- 10.000 |
1.467.069 TL |
|
7 |
1.467.069 TL |
%1 |
1.481.740 |
- 10.000 |
1.471.740 TL |
|
8 |
1.471.740 TL |
%1 |
1.486.457 |
- 10.000 |
1.476.457 TL |
|
9 |
1.476.457 TL |
%1 |
1.491.222 |
- 10.000 |
1.481.222 TL |
|
10 |
1.481.222 TL |
%1 |
1.496.034 |
- 10.000 |
1.486.034 TL |
|
11 |
1.486.034 TL |
%1 |
1.500.894 |
- 10.000 |
1.490.894 TL |
|
12 |
1.490.894 TL |
%1 |
1.505.803 |
- 10.000 |
1.495.803 TL |
|
… |
… |
… |
… |
… |
… |
|
142 |
2.789.643 TL |
%1 |
2.817.539 |
- 10.000 |
2.807.539 TL |
|
143 |
2.807.539 TL |
%1 |
2.835.615 |
- 10.000 |
2.825.615 TL |
|
144 |
2.825.615 TL |
%1 |
2.853.871 |
- 10.000 |
2.843.871 TL |
144 ay sonra paramızı bitirmediğimiz gibi üzerine neredeyse bir o kadar daha paramız olmuş olur.
Görüldüğü üzere, bu şartlar altında başlangıç bütçemizde herhangi bir azalma olmadan her ay giderlerimizi karşılayabiliyoruz. Başlangıçtaki 1.44 milyon TL'lik birikimden yememek çok ama çok önemli. Diğer türlü, uzun dönemde, gelirlerimizde azalma olacaktır.
Bu soruya cevap bulduğumuza göre, geçelim ikinci soruya.
Birikimimi, aylık giderlerimi karşılamak için, nasıl yönetmeliyim?
Yukarıdaki tablolardan da görüldüğü üzere, eğer çalışmak zorun kalmadan yaşamak istiyorsak, birikimimizi mutlaka yönetmemiz gerekiyor. Zaten aslına bakarsanız, pek çoğumuz için, yukarıdaki örnekteki 1.44milyon TL'ye ulaşabilmek için de biriktirdiğimiz parayı mutlaka işletmemiz gerekiyor, aksi durumda zaten enflasyon yüzünden birikimimiz eriyecektir.
Seçeneklerimizi göz atalım:
- Faiz Getirisi,
- Döviz - Altın'a yatırım,
- Hisse Senedi Alım-Satım,
- Ev, Arsa, Araba Almak ve beklemek,
- Forex'te Değerlendirmek,
- Likit Fonlara Yatırmak,
- TEFAS Yatırım Fonlarına Yatırmak,
- Portföy Yönetim Şirketlerine Teslim Etmek.
Görüldüğü üzere seçeneklerimiz çok. Ama hangisinde birikimlerimizi değerlendirmek mantıklı?
Devam eden satırlardaki yatırım aracı tercihiniz sizin hayata bakışınınz, bu konulara ne kadar ilgi duyduğunuz ve risk algınız ile ilişkilidir. O yüzden bana mantıksız gelen size mantıklı gelebilir.
Faiz Getirisi
Faiz getirileri genelde enflasyon oranı seviyesinde olur. Bankanızla pazarlık yaparsanız enflasyondan 1-2 puan yukarıda faiz alma imkanınız da olabilir ama garanti değildir.
Faizle getiri sağladığımız durumda aslında reel anlamda paramızı artırmış olmayız. %10 enflasyon varsa %10 faiz alırsak, reel anlamda %0 getiri sağlamış oluruz. Ve yukarıdaki ilk tablodaki gibi, paramızın satın alma gücü zamanla azalır ve amacımıza ulaşmamış oluruz.
Senelik %1-2 puan fazladan faiz getirisi aldığımız durumda bile 12 sene sonra birikimimizin miktarı oldukça azalacaktır (144 ay sonra yaklaşık 114.903 TL'ye inecektir).
O yüzden faiz getirisi çok da mantıklı değildir.
Döviz - Altın'a Yatırım
Dövizin ($, £ veya €) uzun yıllardır sürekli olarak değerinin arttığını zaten biliyoruz.
Grafiklerden bakarsak,
sırasıyla ABD Doları, Euro ve Sterlin'in son 10 yıldaki fiyatlarına göz atalım. (Grafiklerin üzerine tıklayarak büyük hallerini görebilirsiniz)
Görüldüğü 3 para birimi de oldukça değer kazanmış. Benzer şekilde de altın fiyatı neredeyse 10 kat artmış.
O halde birikimlerimizin bir kısmını Döviz - Altın'da tutmamız mantıklı
görünüyor. Ama öncesinde senelik bazda enflasyonu da içeren bir tablo
hazırlayalım. Gram altın için 7 sene öncesine kadar veri var ama sorun değil.
Tabloyu oluşturan verileri internetten (investing.com
'dan ve TCMB'den) aldım, hesabı kendisi
yapmak isteyen oralardan ulaşabilir.
|
TÜFE (Yıllık % Değişim) |
ABD Doları % Değişim |
Euro % Değişim |
Sterlin % Değişimi |
Gram Altın % Değişimi |
|
|
Kas.20 |
14,03% |
31,56% |
42,05% |
30,97% |
59,33% |
|
Kas.19 |
10,56% |
12,48% |
9,95% |
16,98% |
33,06% |
|
Kas.18 |
21,62% |
39,54% |
33,41% |
31,75% |
37,05% |
|
Kas.17 |
12,98% |
7,44% |
22,58% |
17,68% |
21,83% |
|
Kas.16 |
7% |
20,91% |
17,07% |
1,21% |
31,43% |
|
Kas.15 |
8,1% |
24,98% |
12,19% |
18,27% |
12,01% |
|
Kas.14 |
9,15% |
8,79% |
-4,24% |
2,34% |
6,78% |
|
Kas.13 |
7,32% |
20,30% |
25,46% |
22,83% |
2,29% |
|
Kas.12 |
6,37% |
-5,37% |
-3,63% |
-1,24% |
- |
|
Kas.11 |
9,48% |
22,25% |
18,26% |
21,75% |
- |
|
Kas.10 |
7,29% |
2,46% |
-3,97% |
-0,72% |
- |
Tabloyu incelediğimizde görüyoruz ki döviz ve altın kimi yıllarda enflasyondan daha çok kimi yıllarda daha az getirmiş.
Bir yatırım aracının geçmişte gösterdiği performans, gelecekteki performansını garanti etmez ! Yani, bu sene dolar çok kazandırdı diye seneye de çok kazandıracak diyemeyiz.
Grafikler yerine tablodan incelendiğinde, reel anlamda, döviz ve altının hangisinin ne kadar kazandırdığının hesabını da ilgili dövizin değişim oranından TÜFE'yi çıkartarak hesapladığımızda şu tabloyla karşılaşırız:
|
ABD Doları % Net Getirisi |
Euro % Net Getirisi |
Sterlin % Net Getirisi |
Gram Altın % Net Getirisi |
|
|
Kas.20 |
17,53% |
28,02% |
16,94% |
45,30% |
|
Kas.19 |
1,92% |
-0,61% |
6,42% |
22,50% |
|
Kas.18 |
17,92% |
11,79% |
10,13% |
15,43% |
|
Kas.17 |
-5,54% |
9,60% |
4,70% |
8,85% |
|
Kas.16 |
13,91% |
10,07% |
-5,79% |
24,43% |
|
Kas.15 |
16,88% |
4,09% |
10,17% |
3,91% |
|
Kas.14 |
-0,36% |
-13,39% |
-6,81% |
-2,37% |
|
Kas.13 |
12,98% |
18,14% |
15,51% |
-5,03% |
|
Kas.12 |
-11,74% |
-10,00% |
-7,61% |
- |
|
Kas.11 |
12,77% |
8,78% |
12,27% |
- |
|
Kas.10 |
-4,83% |
-11,26% |
-8,01% |
- |
Tabloyu incelerken 2020 yılının özel bir yıl olduğunu unutmayalım. 2021 yılında da ekonomik sıkıntılar sebebiyle ortalamanın üzerinde döviz fiyat artışları olabilir ama "IMF'den yardım alınacak" şeklinde bir haber çıkarsa o zaman fiyatlar düşecektir.
Neyse, fiyat tahmini yapmaya çalışmıyoruz. Görünen o ki birikimlerimizi değerlendiriken döviz ve altından yararlanabiliriz.
Hisse Senedi Alım-Satım
Hisse senedi alım satımı profesyonelce yapılması gereken bir iştir. Eğer sık sık alım satım yapmayı düşünüyorsanız, bu konuda ciddi bir eğitim almanız gerekmektedir. Youtube'dan da parça parça eğitimler alabilirsiniz ama profesyonel trader'lardan ücreti karşılığında eğitim almak en mantıklısı.
Fakat, bizim amacımız her gün gün içinde süreki ekrana bakarak al sat yapmak değil. Bu yüzden birkaç BİST100 hissesinin ve Ulusal100 - Ulusal30 endekslerinin son 10 yıldaki % değişimlerini inceleyim yine. Hisse senedi olarak "İş Yatırım", "Aselsan", "Turkcell" ve "Anadolu Efes"i seçtim, seçmemde herhangi bir neden yoktu.
|
TÜFE (Yıllık % Değişim) |
BİST100 |
BİST30 |
İş Yatırım |
ASELSAN |
TCELL |
AEFES |
|
|
Kas.20 |
14,03% |
20,00% |
10,00% |
113,00% |
68,00% |
14,00% |
2,00% |
|
Kas.19 |
10,56% |
25,00% |
21,00% |
149,00% |
-12,00% |
18,00% |
15,00% |
|
Kas.18 |
21,62% |
-21,00% |
-20,00% |
15,00% |
-24,00% |
-15,00% |
-13,00% |
|
Kas.17 |
12,98% |
48,00% |
49,00% |
14,00% |
151,00% |
76,00% |
39,00% |
|
Kas.16 |
7,00% |
9,00% |
9,00% |
20,00% |
51,00% |
-2,00% |
-5,00% |
|
Kas.15 |
8,10% |
-16,00% |
-18,00% |
5,00% |
42,00% |
-20,00% |
-15,00% |
|
Kas.14 |
9,15% |
26,00% |
29,00% |
30,00% |
39,00% |
26,00% |
-2,00% |
|
Kas.13 |
7,32% |
-13,00% |
-16,00% |
1,00% |
4,00% |
-2,00% |
-8,00% |
|
Kas.12 |
6,37% |
53,00% |
58,00% |
44,00% |
122,00% |
30,00% |
15,00% |
|
Kas.11 |
9,48% |
-22,00% |
-24,00% |
-25,00% |
1,00% |
-16,00% |
0,00% |
|
Kas.10 |
7,29% |
25,00% |
21,00% |
-2,00% |
-27,00% |
-15,00% |
31,00% |
Tabloyu incelediğimizde BİST100 ve BİST30 endekslerinin kimi yıllarda enflasyondan çok daha fazla kimi yıllarda ise çok daha az getirdiğinizi görüyoruz.
Yine benzer şekilde bazı hisse senetleri çok çok iyi performans sergilerken bazıları para kazandırmak bir tarafa para da kaybettirebiliyorlar.
Buradan çıkaracağımız sonuçlar:
1) Kısa dönemli al-sat yerine uzun dönemli yatırımcı olmalıyız,
2) Körü körüne hisse almamalıyız,
3) Çok iyi kazandıran bazı hisselerin bile bazen para kaybettirebileceğini bilmeliyiz.
Özetle, birikimlerimizin bir kısmı hisse senetlerinde değerlendirebiliriz.
Ev, Arsa, Araba Almak ve beklemek
Ev ve arsa "menkul" değil "gayrimenkul" yani taşınmaz olduklarından likit, yani para halinde olan, birer yatırım aracı değildir. Satmak istediğiniz zaman bazen 6 ay bazen 1 yıl beklemek zorunda kalabilirsiniz. Ama ev-arsa piyasasını biliyorsanız, nerelerin değerleneceğini tahmin edebiliyorsanız, birikiminizi bu araçlarda da değerlendirebilirsiniz.
Ama şunu da unutmayalım. Bizler maaşlarından birikim yapan kişiler olduğumuzdan uzun seneler boyunca ev-arsa alacak kadar birikmiş paramız olmayacaktır. Ayrıca evlerin fiyat artışları genelde enflasyondan 2-3 puan daha yukarıda olurken ve arsaların fiyat artışları da çok fazla değişkene bağlı olduğundan bence çok riskli yatırımlardır.
Ayrıca her an paraya döndürülemiyor olmaları da, olası büyük bir yatırım fırsatını (örneğin doların ani yükselişleri, hisse senedi piyasasının ralli yapması, gibi) da kaçırmamıza sebep olur.
Son olarak da, bizler biriktirdiğimiz 1.44 milyon TL’yi işleterek bize aylık getiri sağlamasına çalışıyoruz. Bu paraya 2 tane ev alıp kiralarsak, kiradan alınan gelir vergisi, emlak vergisi, evin bakım masrafları ve ayrıca evin kiracısız kaldığı zamanları da düşünürsek bizler için oldukça mantıksız bir yatırım şekli olduğu ortaya çıkar.
Bu sebepten dolayı bence birikimlerimizi ev-arsa veya benzer şekilde arabalara yatırmak mantıklı değil.
Forex'te Değerlendirmek
Forex, bir taraftan dünyanın en güzel ve en basit işi olmasına karşın bu piyasadan düzenli olarak para kazanmak kesinlikle ama kesinlikle kolay değildir.
Forex, profesyonellerin oyun alanıdır. Burayı Formula 1 yarışlarına benzetebiliriz. Nasıl ki araba kullanabiliyor olmamız, Formula 1’de yarışmamıza yetmiyor ve asla yetmeyecekse, Forex piyasasında işlem yapmak da bizlerin işi değildir.
Bu konuda yazmaya başladığımda 3-4 ayrı makale çıkar. Ama özetle Forex piyasasından uzak durun :)
Likit Fonlara Yatırmak
Likit fonlar da faizlere benzer. Belirli bir sabit getiri garanti sunarlar ama bu getiriler enflasyonun çok da üzerinde olmaz.
Birikimlerimizin bir kısmını likit fonlarda da değerlendirebiliriz.
TEFAS Yatırım Fonlarına Yatırmak
TEFAS, Türkiye Elektronik Fon Alım Satım platformudur. Birkaç sene öncesine kadar bizler bankalar üzerinden sadece o bankanın iştiraki olan portföy yönetim şirketinin fonlarını alabiliyorduk. Ama şimdi diğer tüm portföy yönetim şirketlerinin (serbest fonlar hariç) TEFAS’ta işlem gören tüm fonlarını alıp satabiliyoruz.
TEFAS’ın ne olduğunu, buradan nasıl alım satım yapıldığını yazmayım, aşağıdaki videolarda gayet güzel anlatılmış.
Videoların hemen altında TEFAS fonlarının getirilerini özetlediğim ve enflasyon oranları ile karşılaştırdığım bir tablo ekledim. Neden TEFAS fonlarına yatırım yapmanın bizler için en mantıklı yollardan biri olduğunu orada açıkça göreceğiz.
Bu videoların daha da fazlasını Youtube’da "İyiGelir" kanalında izleyebilirsiniz, güzel bir kanal, ben de arada bir izliyorum:
Evet, TEFAS’ın ne olduğunu öğrendiğimize göre, şimdi TEFAS getirilerine bir göz atalım.
Aralık 2020 itibariyle son 5 yıllık getirilere göz attığımızda şöyle bir grafikle karşılaşıyoruz (Grafiklerin üzerine tıkladığınızda büyük hallerini görebilirsiniz):
Fakat bu grafikte enflasyonla bir karşılaştırma bulunmuyor. Bu arada, TEFAS’ta görüntülenen getiri oranları enflasyon arındırılmamış oranlardır. Yani %10 enflasyon varsa ve fon getirisi %40 ise, fonun getirisi %30muş gibi düşünebiliriz (tamamen doğru bir hesap değil bu ama gerçeğe yakın bir değerdir).
Yine enflasyonla karşılaştırmak için, birkaç farklı fonun diğer araçlarla karşılaştırıldığı grafiklere bakalım. Bu grafiklere TEFAS Fon Karşılaştırma sayfasındaki bir fonu seçtikten sonra açılan fon detay sayfasının alt kısmından ulaşabilirsiniz. Aşağıdaki fonları seçerken, son 5 yılda yüksek getiriye sahip olanları aldım. Grafiklerden sonraki bölümde de hangi fon türünün son 5 yılda ortalama olarak ne kadar kazandırdığının istatistik bilgisini de verdim.
Fon 1: AFT - AK PORTFÖY YENİ TEKNOLOJİLER YABANCI HİSSE SENEDİ FONU
Fon 2: TCD - TACİRLER PORTFÖY DEĞIŞKEN FON
Fon 3: TTE - İŞ PORTFÖY BİST TEKNOLOJİ AĞIRLIKLI SINIRLAMALI ENDEKSİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON)
Fon 4: TTA - İŞ PORTFÖY ALTIN FONU
Daha fazla sayıda fon detayına Fon Karşılaştırma sayfasından ulaşabilirsiniz.
Grafiklerden görüldüğü üzere fonların getirileri gayet yüksek. Fakat bu fonlar zaten yüksek getirisi olan fonlar. Fon türüne göre ortalama getirilere bakmamız daha doğru olacak. Aşağıdaki tablodaki sütunlarda her fon türüne ortalama getirileri hesapladım. Bunun için TEFAS'taki verileri kullandım.
|
1 Ay (%) |
3 Ay (%) |
6 Ay (%) |
1 Yıl (%) |
Yılbaşı (%) |
3 Yıl (%) |
5 Yıl (%) |
|
|
Borçlanma Araçları Şemsiye Fonu |
0,6 |
3,9 |
6,9 |
15,0 |
13,4 |
66,1 |
100,3 |
|
Değişken Şemsiye Fonu |
2,7 |
8,6 |
12,7 |
21,2 |
18,6 |
71,5 |
125,0 |
|
Fon Sepeti Şemsiye Fonu |
0,9 |
10,3 |
20,7 |
30,6 |
26,3 |
93,3 |
172,6 |
|
Hisse Senedi Şemsiye Fonu |
8,2 |
24,1 |
29,7 |
40,6 |
32,9 |
84,8 |
190,4 |
|
Karma Şemsiye Fonu |
4,2 |
15,3 |
24,5 |
38,3 |
33,0 |
59,2 |
101,7 |
|
Katılım Şemsiye Fonu |
-1,1 |
2,5 |
7,8 |
18,8 |
16,6 |
75,3 |
131,9 |
|
Kıymetli Madenler Şemsiye Fonu |
-7,1 |
-1,5 |
21,2 |
64,6 |
55,9 |
181,9 |
306,0 |
|
Para Piyasası Şemsiye Fonu |
1,1 |
3,0 |
4,9 |
9,6 |
9,0 |
56,0 |
90,0 |
|
Serbest Şemsiye Fonu |
0,9 |
11,4 |
18,7 |
40,5 |
34,1 |
125,4 |
190,5 |
Tablodan da görüldüğü üzere getiriler gayet yüksek. Fonların getirilerini incelerken 1 aylık - 3 aylık gibi kısa dönemlere değil, 1 yıl ve üzerine odaklanmak gerekmektedir.
Getiriler güzel görünüyor ama bu getiriler enflasyondan arındırılmış değiller. O yüzden bir de son 1 yıl, 3 yıl ve 5 yıllık enflasyon değerlerine bakalım.
· Kasım 2019 - Kasım 2020 arası Enflasyon : % 14,03
· Kasım 2017 - Kasım 2020 arası Enflasyon : % 53,32
· Kasım 2015 - Kasım 2020 arası Enflasyon : % 85,36
Tabloyu tekrar incelediğimizde görüyoruz ki fonların tamamı son 3 yılda ve 5 yılda enflasyondan daha çok getirmiş. Para Piyasası Fonu hariç diğerleri yine son 1 yılda enflasyondan daha çok getirmiş.
Sonuç olarak amacımıza ulaşmış bulunuyoruz: Makalenin başında belirttiğimiz kriterlere göre yaptığımız hesap ve aylık giderlerimiz gözönüne alındığında , çalışmak zorunda olmadan hayatımızı idame ettirebilmemiz için gerekli 1.44 milyon TL'lik birikimimizi TEFAS fonlarında değerlendirdiğimizde, enflasyonun çok üzerinde getiriler elde edebiliyoruz.
Portföy Yönetim Şirketlerine Teslim Etmek
Birikiminizi portföy şirketlerindeki profesyonellere teslim etmeniz aslında yapılabilecek en mantıklı yatırım kararıdır. Fakat genelde (daha az da olabilir ama) 1 milyon TL’den daha az bir birikim kabul etmez portföy yönetim şirketleri.
Bizim 1.44 milyona ulaştığımızı düşünürsek, listesini SermayePiyasası Kurulu’nun web sitesinden bulabileceğiniz SPK Onaylı Portföy Yönetim şirketlerinden biriyle çalışabilirsiniz.
Buralarda çalışan insanlar işlerinde oldukça iyi, piyasaları bizlerden yüzlerce kat daha iyi takip eden bilgili insanlardır. Para değerlendirmek, bir takım işidir. Onlarca yüzlerce yatırım aracının durumu, bunların analizleri, alım-satım kuralları ve daha pek çok konuyu bizlerin bilmesine imkan yok.
Bu sebeple, portföy yönetim şirketlerinde hesap açılması için gerekli asgari tutara ulaştıktan sonra işi uzmanına teslim etmenizi tavsiye ederim.
Bu yazıyı Atilla Yeşilada’nın bu konudaki önerilerini içeren iki video ile tamamlayalım.
Sizleri “Finansal Bağımsızlığa” ulaştıracak yatırım hayatınızda başarılar dilerim.
Yorumlar
Yorum Gönder